Węgliniec
Dawna niemiecka nazwa wsi – Kohlfurt
Położenie
Układ szachownicowy zabudowy
Nazwa miasta
Nazwa dzisiejszego miasta została przejęta po niewielkiej wsi, jaka znajduje się p6h1ocny zachód od miasta. Dzisiaj nazywa się ona Starym Węglińcem. Jeszcze w I połowie wieku XIX, wieś ta zwala się po prostu Kohlfurt, Zaś wraz z powstaniem dużej osady przemysłowej przy stacji kolejowej dla odróżnienia otrzymała nazwę – Alt Kohlfurt, co miało jednocześnie wyjaśniać jej starsza metrykę.
Kohlfurt znaczy dosłownie tyle, co Węglowy Brud. Etymologia tej nazwy wydaje się być stosunkowo prosta. Pierwszy jej człon pochodzi od prowadzonych w okolicy robót górniczych. Pamiętajmy, bowiem, ze od zamierzchłych czasów eksploatowano w okolicy rudę darniową oraz węgiel brunatny. Słowo Furt, czyli brud dotyczy przejścia przez potok Czerna Mała, jakie znajdowało się tam, gdzie obecnie położona jest wieś Stary Węgliniec. Zwróćmy uwag~, ze było w okolicy jeszcze kilka miejscowości, których nazwy zakończono tym wyrazem, jak na przykład Tiefenfurt – Parowa, Schnellenfurt – Bronowiec.
Jeszcze w roku 1945 używano pierwotnie niemieckiej nazwy, dopiero z czasem wprowadzono, jak gdyby tłumaczenie pierwotnej formy – Węgliniec
Ludność
Liczba mieszkańców Węglińca dynamicznie wzrosła od momentu powstania tutaj stacji kolejowej i całego węzła komunikacyjnego.
| Rok |
Liczba ludnośći |
| 1825 | 608 |
| 1831 | 600 |
| 1885 | 1891* |
| 1905 | 2332** |
| 1939 | 2741 |
| 1961 | 5418 |
| 1970 | 3652 |
* W tym 1167 osó mieszkających we wsi, zaś 724 w budynkach niepadal stacji
** W tym 1166 zamieszkujących we wsi
Historia
W latach 1491-92 i 1499 przeprowadzono akcję osadniczą w Puszczy Zgorzeleckiej, w okolicach dzisiejszego Pieńska. W 1502 roku założono osadę kuźnicą,22 kilometry na północny – wschód od Zgorzelca, nad Czarną! Małą. W 1513 roku biskup miśnieński wydal zgodę na budowę tutaj kaplicy. Pierwszy ewangelicki kościółek wzniesiono w roku 1562, zaś w 1687 roku przebudowano go na kamienny. Do roku 1735 parafia ta podlegała proboszczowi z Czerwonej Wody. Wtedy tez osada otrzymała swojego duchownego.
Zasadniczy rozwój Węglińca przypada na II połowę wieku XIX, kiedy wybudowano tutaj kolej żelazną. W roku 1846 otwarto Iinię Wrocław – Żary – Berlin, w 1847 roku Iinię Węgliniec -Zgorzelec – Drezno, w 1865 roku do Lu- bania, w 1874 roku do Hoyerswerdy, zaś w 1913 roku małą kolejkę do Czerwonej Wody.
Od 1878 roku ta nowa przemysłowa osada posiadała swoją świątynię. W roku 1905 pięć kilometrów na południowy zachód od centrum Węglińca wzniesiono w należących do miasta Zgorzelca Wyrobiskach uruchomiono kopalnię węgla brunatnego, zaś w 1911 roku tuż przy nich wzniesiono elekrtrownię zaopatrującą Zgorzelec w prąd elektryczny.
Pierwszymi przedstawicielami polskiej administracji w Węglińcu byli reprezentanci, uformowanej pod koniec maja 1945 roku, zgorzeleckiej Grupy Operacyjnej Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, którzy przybyli tu na początku czerwca. Sporządzili z przeprowadzonej tutaj penetracji szczegółowe sprawozdania, które poniżej zacytujemy w porządku chronologicznym, gdyż są to pierwsze polskie dokumenty, dotyczące tego miasta. Zwróćmy uwagę, ze używano wtedy jeszcze niemieckiej nazwy Kohlfurt.
