Inhalacja jest zabiegiem leczniczym, który polega na podawaniu roztworów leków i/lub ich aerozoli do dróg oddechowych wraz z wdychanym powietrzem. Podczas zwiększonego kataru zaleca się stosowanie tradycyjnych inhalacji, w formie tzw. parówek, z dodatkiem różnego rodzaju ziół rozkurczających lub olejków eterycznych. Astmatycy i alergicy powinni sięgać po specjalistyczne leki podawane przez nebulizatory bądź inhalatory kieszonkowe.
Kto powinien zdecydować się na inhalację?
Inhalacje polecane są szczególnie osobom cierpiącym na alergie, astmę oraz różnego rodzaju pozostałe przewlekłe schorzenia górnych dróg oddechowych, takie jak katar, zapalenie zatok, czy zapalenie oskrzeli. Zabieg ten może być wykonywany już u dzieci po ukończeniu pierwszego roku życia, a jedynym przeciwwskazaniem do jej stosowania jest alergia na substancje znajdujące się w parze wodnej. Co ciekawe, niezależnie od tego, czy do wykonania inhalacji wykorzystuje się parę wodną, czy inhalatory lub nebulizatory, efekt zawsze uzyskuje się ten sam – ułatwienie oddychania oraz złagodzenie dolegliwości dokuczających w danym schorzeniu.
Należy pamiętać o tym, że aby nebulizacja przyniosła oczekiwane rezultaty konieczne jest jej prawidłowe przeprowadzenie. Niewłaściwe stosowanie inhalatora może doprowadzić do uzyskania efektu odwrotnego od zamierzonego. Poniżej opisaliśmy najważniejsze wskazówki, które pozwolą lepiej przygotować się do zabiegu, a także wskażą jak należy postępować po przeprowadzonej inhalacji.
Inhalacja u dorosłych i nastolatków
Na rynku dostępne są różnego rodzaju zestawy do nebulizacji, jednak, aby uzyskać jak najlepsze efekty leczenia, konieczne jest odpowiednie dobranie urządzenia oraz prawidłowe przeprowadzenie terapii. Dla osiągnięcia najlepszego efektu nebulizację powinno się przeprowadzać siedząc w wyprostowanej pozycji. Zaleca się oddychać normalnie, wyłącznie raz na jakiś czas wykonując głębszy oddech, zatrzymując powietrze na 5 do 10 sekund. Takie zachowanie pozwala doprowadzić do płuc znacznie większą ilość leku. U osób dorosłych i nastolatków zaleca się zastąpienie maseczki specjalnym ustnikiem. Pozwoli to uniknąć przedostawania się leku do nosa lub oczu i tym samym do uniknięcia podrażnień. Dodatkowo uznaje się, że wykorzystywanie ustnika jest znacznie wygodniejsze.
Inhalacja u małych dzieci i noworodków
Różnice pojawiające się w zakresie inhalacji noworodków i dzieci, a osób dorosłych spowodowane są wieloma czynnikami. Jednym z podstawowych jest fakt, iż u dzieci nie występuje jeszcze w pełni rozwinięta zdolność myślenia, przez co nie są w stanie zrozumieć, w jakim celu, a nawet w jaki sposób przeprowadza się nebulizację. W licznych przypadkach przeprowadzenie zabiegu jest całkowicie niemożliwe, ponieważ dzieci płaczą i/lub uciekają. Z kolei brak w pełni rozwiniętej koordynacji ruchowej sprawia, że dzieci znacznie trudniej łączą kilka czynności na raz. Ponadto mają niewielkich rozmiarów drogi oddechowe, przez co zmniejszona jest również częstość oddechów oraz objętość płuc, utrudniając tym samym przedostawanie się leku do płuc. Jednak mimo tych wszystkich czynników nie należy zaprzestawać prowadzenia inhalacji u dzieci, a należy zakupić odpowiednie urządzenie oraz postępować zgodnie z instrukcją użytkowania.
Zdaniem naukowców koordynacja ruchowa rozwija się od 5 do 6 roku życia. W tym czasie dziecko uczy się kontrolować ruch rąk oraz oddech, dzięki czemu potrafi prawidłowo używać inhalatora. W przypadku nebulizatorów nie jest konieczne używanie rąk, co stanowi duże ułatwienie, ponieważ braki w zakresie koordynacji oddech-ręka nie wpływają na jakość zabiegu.
Doświadczenia związane z prowadzeniem nebulizacji wskazują, że w przypadku dzieci do 3 roku życia najlepiej sprawdza się maseczka. Należy ją stosować tak długo, jak długo dziecko nie nauczy się korzystać skutecznie i wygodnie z ustnika. Jeszcze do niedawna twierdzono, iż u dzieci płaczących powinno się trzymać ustnik w pobliżu dziecka, jednak najnowsze badania wykazały, że tego typu inhalacje nie przynoszą oczekiwanych rezultatów.
Inhalacja – uwagi natury ogólnej
Niezwykle istotnym jest, aby jeszcze przed rozpoczęciem kuracji zapoznać się z instrukcją dołączoną do wybranego urządzenia, a także ściśle stosować się do zaleceń lekarza. Wyłącznie w ten sposób możliwe będzie uzyskanie najlepszych rezultatów. Dodatkowo należy pamiętać, że dziecko w trakcie nebulizacji musi cały czas przebywać pod opieką rodzica lub opiekuna.
W zależności od tego jaką ilość roztworu należy podać oraz czy jest on rozcieńczony roztworem soli fizjologicznej, inhalacja trwa od 10 do 20 minut. Samo wykonanie zabiegu nie jest skomplikowane. Wystarczy wygodnie usiąść i założyć na twarz maseczkę lub zastosować specjalistyczny ustnik.
Stosując maseczkę należy zwrócić uwagę na to, by szczelnie przylegała ona do twarzy. Z kolei korzystając z ustnika konieczne jest dokładne objęcie go ustami. Wdechy podczas inhalacji powinny być spokojne, głębokie i powolne. W trakcie zabiegu panować powinna pokojowa temperatura, a bezpośrednio przed inhalacją chory nie powinien spożywać posiłku oraz, jeśli pali, palić papierosów.
Należy pamiętać o tym, by nebulizacji z roztworem leku wykrztuśnego nie wykonywać wieczorem, przed zaśnięciem, ponieważ męczący kaszel może nie pozwolić choremu swobodnie zasnąć.
